Bildiğiniz gibi FED parasal genişlemeyi bu yıl içerisinde azaltacağını ve 2014 ortalarındada bitireceğini açıkladı.Bunun ardından Avrupa, Amerika ve gelişmekte olan piyas
alarda başta Türkiye olmak üzere aşırı satışlar geldi.Bist aşırı şişmişti kâr realizasyonu için yüz bin seviyesi bekleniyordu.Bu seviyeye yaklaşılırken gezi parkı eylemleri ve 80'leri aratmayan olaylarla BİST'ten satışlar gelmeye başlamıştı.Gezi Parkı olayları durulmuşken FED'in parasal gevşemeden çıkış tarihlerini telaffuz etmesiyle BİST'te yeniden satış dalgası başladı ve yetmiş bin seviyelerini gördük.
Parasal genişleme ya da Bernanke taraftarlarının söylediği gibi kredi genişlemesinin bitirilmesi neden bu kadar önemli ? Gelişme olan piyasalardan sermaye kaçışı neden başlamıştı ? Parasal genişleme AB ülkelerinde bol ve ucuz kredi imkanı sağladı.Likidite sıkışıklığına girmiş banka ve diğer finans kuruluşları için kurtuluş umudu oldu.Bu sayede birçok büyük finans kuruluşu kurtuldu ve 'kurtarıldı'.Çoğu finansal kuruluş borçlarını yeniden borç alarak ödedi.Bu sürdürülemez bir durum.Parasal genişlemenin bitirileceği kesin bir tarihe bağlanınca faizlerin artmaya başlayacağınında sinyali alınmış oldu.Panik ve korku ile satışlar yapıldı.Bernanke sonucun satışlarla sonuçlanacağını biliyordu belki de bu yüzden daha önce yapmadığı gibi parasal gevşemeden çıkış tarihlerini verdi.Neden AB borsalarında dolasıyla Euro' da satış istesinki derseniz AB borsaları içi boş bir mantıkla sürekli yükseliyordu ve büyük ihtimal balon oluşuyordu.Aynı şey Eur/Usd paritesi içinde geçerli.Parite 1.30 üstünü kesinlikle haketmiyor.Euro' nun yüksek fiyatlanması Avrupa ihracatı içinde istenmeyen bir durum Eur'nun değeri diğer para birimleri karşısında arttıkça Avrupa malları diğer ülkelere göre daha pahalı bir duruma geliyordu.Temel arz talep kuralına göre pahalı mal az talep, ucuz mal çok taleptir.İhracatın arttırılması cari açığın kapanması içinde AB için çok önemlidir.
Piyasadaki panik ve korkuya biraz da olsa su serpmek isteyen AMB başkanı Mario Draghi namı değer Süper Mario parasal genişlemenin gerektiği sürece devam edeceğini, faizlerin arttırılmayacağını şu anki rekor düşük seviyede ya da daha düşük seviyede bırakılacağını belirterek piyasaya pozitif görünüm kazandırdı.O gün borsalar şaha kalktı.Ertesi gün ? Ertesi gün tarımdışı istihdam rakamı bekleniyordu.Piyasa, tarımdışı istihdam rakamının beklendiği gibi ya da daha kötü gelmesiyle piyasa çıkış tarihlerinin henüz yakın olmayacağı umuduyla iyimserliğini sürdürecekti ancak tarımdışı istihdam beklenenin çok üstünde gelerek, çıkış tarhilerinin yakın olması düşüncesiyle yeniden satışlar hız kazandı.
Sonuç olarak AB ülkelerinde ucuz kredi ve bol likidite büyük bir darbe aldı.Mantık yönünden düşünürsek aslında piyasaya bol miktarda para enjekte edildi ama piyasa parasal sıkılaştırmaya gidilecekmiş gibi, alınan tahviller satılacakmış gibi tepki verdi.Neden böyle yaptı ? Belki balonlar patlamaya başladı belki de durum o kadar kötü ki geniş likiditenin, ucuz kredinin bir darbe alması borçlu kuruluşları paniğe soktu.
Türkiye açısından bakarsak gelişmekte olan ülkelere oynanan oyun yine başladı.Yabancı sermaye ülkeye girer ülke büyümeye başlar.Özel sektör yatırımları artar, sermaye akışıyla bankalarında elinde daha fazla para olur bu da bol ve ucuz kredi imkanı sağlar.Sonra kaçış başlar şimdi olduğu gibi musluklar kurumaya başlar.Dolar aşırı yükselir Türk Lirası değer kaybeder.Merkez Bankası dolara müdahale etmeye başlar.Tahvillerden çıkış başlar faizler tavan yapar.Sonuç Türkiye'de yakında likidite sıkışıklığı başlar ve dolar Merkez Bankası'nın başına bela olur.Merkez Bankası döviz ihaleleri ile hergün belli belirsiz satışlarlar yapıyor ama malesef doları durdurmayı başaramadı dolar 1.92, 1.93 üzerinde olduça borsada tam bir toparlanma olması mümkün değil.Haftalık kapanışıda 1.9642 seviyesine yaptı.Merkez Bankası'ndan ilk olarak faizleri arttırılması bekleniyordu ama 'faiz lobisi' diye bir şey çıktı gerçekten böyle bir şey var mı yok mu bilmiyorum.Başbakan, 'faiz lobisinin ümüğünü sıkacağız' gibi iddaalı laflar etmişti işte bu yüzden tahminimce geri adım atmamak için faizlerde değişme yok ve öyle bir beklentide oluşmuş değil.MB hata yaptı dolardaki talebin orta vadede devam etmesi bekleniyor bu nedenle döviz ihaleleri MB'nın elinde rezervleri tüketmekten başka bir işe yaracağını sanmıyorum.Sermaye kaçışı başladı bu kaçışı engellemek için ilk olarak faiz koridoru az da olsa arttırılmalıydı.Eğer kaçış durmazsa MB mecburen faiz koridorunu yükseltecektir.
Cuma günü S&P'den çok çarpıcı bir açıklama geldi: 'Fonlama koşulları sıkılaşırsa en çok, Ukrayna, Gürcistan ve Türkiye etkilenir'. Üzerinde düşünmek lazım...Eğer bir süre daha kaçış devam ederse, dolar düşürülmezse Bist bu düşük seviyelerde seyrederse kötümser durum kalıcı olur, reel sektör olumsuz etkilenir ve yeni kazanılan kredi notlarımız düşürülmeye başlanabilir...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder