BİST'TE DÜŞÜŞ, FAİZ ARTTIRIMI ve DOLARIN YÜKSELİŞİ

Önceki yazımda belirttiğim gibi TCMB'nın döviz satım ihaleleri onun rezervlerini tüketmekten başka bir işe yaramaz.Bu yeni yeni anlaşılmaya başlandı ve yine demiş olduğum gibi faiz koridorunun üst bandının arttırılması gerekiyordu.Sonuç olarak TCMB faiz koridorunun üst bandını 75 baz puan  (0.75) arttırdı.

Piyasa oyuncularında risk iştahı, sürekli ve ufak miktarlarda döviz satıp daha ilk günden başarısız olacağı bilinen bir politikanın uygulanması ile azalmış ve TCMB'ına olan güveni kırılmıştı.Döviz ihalelerin yapılma sebebi dolar kurundaki yükselişi durdurmak, rakam verilmesede 1.90 TL'nin altına indirmekti.Dolar döviz satımlarına rağmen 1.97 seviyesinin üstünü gördü.Sonuç olarak döviz satışının az miktarlarda yapılması doları düşürmeye yetmemişti ve yetmeyecek; Dolar uzun süredir parasal genişleme sebebiyle düşüyordu ortalama iki aydır bu sona erdi yeni beklenti yani parasal genişlemeden çıkış fiyatlanmaya başladı.Global anlamda gelişmekte olan ülkelerden çıkış ve dolara olan talep 2001 ekonomik krizini yaşayan bir ülkenin merkez bankası tarafından çok önce görülmeliydi.Döviz satımları işe yaramayacak çünkü genel anlamda dolara talep var ve TCMB'nın döviz rezervleri her dolar satışıyla eriyor bu çok uzun süre devam edemez.

 

Teknik olarak kısaca USD/TRY paritesine bakarsak;

 

 

Faiz arttırmının kurda 1.87 seviyesine kadar bir geveşeme etkisi yaratacağı bekleniyordu ama malesef gerçekleşmedi.75 baz puan yeterince tatmin edici bulunmadı.1.9080 seviyesi kırılamadı. 1.9080 seviyesinin üzerinde doların daha da yukarıları görmesi gayet olağan gözüküyor o yüzden benim için 1.9080 seviyesinin altına iki haftalık kapanış yapılmadıkça dolar tehlikesinin geçmesi dolayısıyla borsada yeni yükselişlerin başlaması mümkün değil.

Gelişmekte olan ülkelerden çok daha düşük bir faize sahip olmamız sebebiyle sıcak paranın kaçmaya başlayacağı anlaşıldığında faiz arttırılsaydı büyük ihtimal sermaye çıkışı bu kadar büyük olmayacak, dolayısıyla Borsa İstanbul'da düşüş bu kadar derin olmayacak ve hâla bu kadar yüksek aşağı yönlü riskler mevcut olmayacaktı.Böylece sermaye kaçışı azaltılmış olacak şirketlerin durumu daha iyi olacak ve faiz arttırımının reel ekonomiyi pek fazla olumsuz etkilemesi beklenmiyecekti.

Geç kalınmış bir karar olarak faiz koridorunun üst bandı 75 baz puan arttırıldı.Piyasalar 1 hafta öncesinde faiz arttırım sinyalini aldıklarında düşüş durmuştu ve az da olsa yükselişler görülmüş sonra tekrar yataya dönmüş bir piyasa oluşmuştu.Faiz belkentileri genel anlamda 50 ve 100 baz puandı TCMB tam ortası, 75 baz puan artıtırak beklenen faiz arttırımını gerçekleştirdi.Piyasalar ilk anda olumlu tepki vererek hızlı yükselişler olsa da ardından düşüşler gelmeye başladı.Faiz arttırımı ne sepeti istenilen seviyeye çekmişti ne de piyasa oyuncuları tarafından yeterince iyi yorumlanmıştı.BİST 100, 76 bin seviyelerini görsede 76 bin üzerine tutunamayıp bu hafta kapanışını 72.555 seviyesinde kapattı.

Para politikasında sıkılaştırma beraberinde olumsuz sonuçlar getirecektir.Bunlar bankaların maliyetlerinde artış meydana gelmesi ve diğer şirketlerinde kredi durumlarında olumsuzluklar yaratacaktır dolayısıyla şirket kârlarındaki artış genel anlamda azalma eğilimine girecektir.İşin kötüsü faiz arttırımı sadece bir seferlik olmayabilir.Kötü gidişatın devam etmesi halinde tekrar faiz oranı attırılabilir.

Faiz arttırımı büyümeyi olumsuz etkiler ve istihdamda gerilemeye sebeb olur.Türkiye'de büyüme tahminlerinde azalmaya gidilmişken üstüne faiz arttırımı da yapılması reel ekonomi açısından olumsuz olmakla birlikte sıcak para ülkeden çıkmaya devam ederse gerek enflasyon olsun gerek cari açık olsun Türkiye bunu daha ağır bir bedelle ödeyecektir.Evet bence faiz arttırımı geç de olsa yapılmalıydı.

Son açıklanan enflasyon dataları, doların yükseliş eğiminde olması ve enerji fiyatlarındaki yükseliş enflasyon tehlikesini yeniden gündeme getirdi.Faiz arttırımın sebebi ısınan ekonomiyi soğutmak gibi nedenler söylensede sebebi sıcak para kaçışını engellemek ve yeninden sıcak para girişini cazip kılmak, TL'nin değerini arttırıcı etki yaratmak dolayısıyla usd/try kurundaki yükselişi durdurmaktır.Şu an için bu para politikasında faiz arttırmı yeterli görülmedi ki piyasa yeterince rahatlamadı.Durum böyle devam ederse TCMB'na hükümet tarafından doğrudan ya da dolaylı olarak baskı yapılmazsa önümüzdeki 2 ay içinde tekrardan faiz arttırmı gelebilir.