Cds (Credit Default Swap),
Türkçe'de ise tam karşılığı olmasada kredi risk swapı yada primi 1995
yılında Jp Morgan tarafından literatüre girmiştir. CDS, bir kişi ya da kuruluşun, kredi
sahibinin karşılaşabileceği alacağın ödenmemesi riskini belirli bir bedel
karşılığında üstlenmeyi kabul etmesinin bedelidir. Yani bir çeşit kredi sigortasıdır.
Bir devletin tahvillerini
bir kurumun aldığını düşünelim. Böylece bu kurum tahvil getirisi için söz
konusu ülkeye borç vermiştir. Normal koşullarda kurum tahvil faizlerini ve
tahvilin nominal değerini vade sonunda geri alacaktır. Ancak bu ülkenin küçük
bir ihtimalde olsa borcunu ödememe temerrüte düşme riski var ve dolayısıyla
alacaklı kurum bu riskten korunmak isteyebilecektir. Böyle bir durum söz konusu
olduğunda kurum CDS işlemi yapan kuruluşa tahvilini götürecek ve belli bir
bedel karşılığında söz konusu devletin tahvil borcunu ödememesi durumunda
tahvil borcunu CDS şirketi üstlenecektir. Kurumun CDS şirketine ödediği bedele
veya prime CDS primi yada risk primi diyoruz.
Türkiye’den yola çıkarsak 22
mayıs 2013 FED’in tahvil azaltım sinyali devamında siyasi, politik riskler ve
kur riski ile birlikte kırılgan ülke durumunda oluşumuz sonucunda Türkiye
CDS’leri 2 kat arttı! Şu an 244 seviyesinde bulunmaktadır (18.03.2014). Bu
demek oluyor ki Türkiye tahvilleri alan ve CDS garantisini kullanmak isteyenler
tahvil değerinin %2,4 oranında risk primi ödemek durumundadır. Yani CDS ne
kadar yükselirse maliyette o oranda artmakta. Dolayısıyla bu ülkelerin
borçlanmaları daha yüksek maliyetli olmaktadır. Buradan yola çıkarsak
CDS’ler sadece borçlanma sigortası değil aynı zamanda o ülkenin
temerrüt riskini gösteren önemli bir göstergedir.
Günümüzde artık ülkelerin
kredi notlarına olan güven haklı olarak azalmaktadır. Nitekim 2008 krizinden
süregelen süreçte Rating kuruluşları kredi notları belirlemelerinde geç kalmış
aynı zamanda verilen derecelendirme notları konusunda adil davranılmadığı
spekülasyonları ile kredibilitesi azalmış ve yatırımcılar anlık durumu gösteren
CDS primlerini daha çok takip eder hale gelmiştir.
Piyasa tarafından düşünürsek genellikle CDS priminin düşmesiyle risk iştahı artmakta iken CDS'ler yükseldiğinde para güvenli varlıklara veya başka ülkere kaymaktadır.
